Strona internetowa

W jaki sposób osiągać wysokie plony z suszą w tle?

W ostatnich latach okazuje się, że najgroźniejszym przeciwnikiem w osiąganiu wysokich plonów jest susza. Zjawisko to będące najgroźniejszym czynnikiem stresowym dla roślin, pojawia się na całym świecie jak i w Polsce coraz częściej.

Sezonowe susze występujące głównie podczas wegetacji roślin są głównym zagrożeniem dla rolnictwa. Zarówno w 2018 jak i 2019 roku w Polsce susza objęła według IUNG znaczną część kraju, z czego w 2019 było to 15 województw ze wszystkimi monitorowanymi uprawami. Tereny, które w największym stopniu narażone są na susze to rejon środkowej Polski, gdzie roczna suma opadów nie przekracza często 400-450 mm. Ostatnie lata pokazują również, że coraz częściej występują suche i gorące okresy wiosną i wczesnym latem. Mamy więc do czynienia z zanikaniem pór roku. Aby zminimalizować wszystkie ryzyka związane z suszą, przymrozkami lub innymi czynnikami stresowymi, należy obok wyboru dobrej odmiany, zastosowaniu odpowiedniej agrotechniki, również zwrócić uwagę na odpowiednie nawożenie (żywienie roślin) w walce z czynnikami stresowymi.

To jest to, co możesz zrobić dla dobrych zwrotów.

Choć susza jest głównym sprawcą niskich plonów, to i my dokładamy cegiełkę do tego. W jaki sposób? Każdy kto gospodaruje wie, że aby gleba była żyzna musi zawierać składniki pokarmowe niezbędne do prawidłowego wzrostu roślin. Próba glebowa to jedna z najważniejszych czynności, które musimy wykonać aby móc poprawnie przygotować nawożenie pod roślinę w płodozmianie. Wiedza o zasobności stanowiska w poszczególne składniki pokarmowe, to wstęp do poprawnego i optymalnego nawożenia. Zbilansowane nawożenie to jeden z najważniejszych celów, jakie musimy spełnić! Każda roślina potrzebuje zarówno makro i miroelementów w odpowiednich dawkach i to my poprzez budowę zasobności i odpowiednie nawożenie jesteśmy jej to w stanie zapewnić. Gleba dobrze zbilansowana w składniki pokarmowe pozwala roślinie optymalnie przetrwać okresy krytyczne co w efekcie przekłada się na mniejszą redukcją potencjału plonowania.

 

 

suza

Wyniki doświadczenia polowego wskazują, że nawet przy bardzo wysokich zasobnościach glebowych dodatkowe zastosowanie potasu, magnezu i siarki powoduje wzrost plonu w roku o normalnym rozkładzie opadów (2017). Lata suche (2018-19) uwidaczniają dużo wyższy przyrost plonu (lepsze wykorzystanie N z udziałem potasu) dzięki temu, że podaliśmy potas w nawozie jako lepiej przyswajalne źródło, niż ten glebowy. Glebowy potas w suchym roku jest związany w przestrzeniach międzypakietowych, co utrudnia jego pobranie.

Kolejnym etapem w budowaniu dostępności składników jest termin ich podania. Z punktu widzenia dostępności składników – w warunkach niedoboru wody – najkorzystniejszym momentem podania roślinom ozimym potasu i fosforu jest okres przedsiewny. Kiedy najkorzystniej? W trakcie uprawy ścierniskowej w zachowane ścieżki przejazdowe. Celem tak szybkiego wysiewu nawozów jest możliwość przemieszania składników pokarmowych na głębokość uprawy, co skutkuje rozmieszczeniem składnika nie tylko w górnej warstwie gleby (3-5cm) ale i głębiej (np. orka czy agregat na 25 cm). Tak rozmieszczone składniki powodują, że system korzeniowy „penetruje” glebę do głębszych warstw, a co za tym idzie ma dostęp do wilgoci glebowej. W przypadku rzepaku to bardzo korzystna cecha, gdyż roślina buduje palowy, głęboki system korzeniowy.

 

 

content-suza-3

Dzięki dobrze wyregulowanej transpiracji, dostępna woda wykorzystywana jest przez roślinę efektywnie do produkcji biomasy. Potas i magnez umożliwiają oszczędne wykorzystanie wody przez roślinę. Potas wpływa decydująco jako czynnik osmotyczny na otwieranie i zamykanie aparatów szparkowych liścia i odgrywa w ten sposób ważną rolę w gospodarce wodnej rośliny. Transport jonów potasu do wakuoli komórek zamykających przyczynia się do magazynowania wody i wzrostu ciśnienia wewnątrzkomórkowego (turgoru) w komórkach zamykających. Aparaty szparkowe nabrzmiewają i formują otwór, przez który następuje wzmożona wymiana gazów. Na skutek różnicy w potencjale osmotycznym woda wypływa z komórki zamykającej, turgor spada, a komórki zamykające wiotczeją. Aparat szparkowy zamyka się. W ten sposób wiadomo, dlaczego typowym objawem niedoboru potasu jest więdnięcie. Niektóre wyniki badań pozwalają przypuszczać, że pośrednio także magnez bierze udział w regulacji transpiracji poprzez aparaty szparkowe.

Susza i niska wilgotność gleby skłania do większego zainteresowania składnikami pokarmowymi, które w głównej mierze odpowiadają za gospodarkę wodną w roślinie. Było to widać w sezonie 2019/20 gdzie zastosowany był między innymi nawóz Korn-KALI, który oprócz potasu zawiera również magnez i siarkę z minerału kizeryt jak i sód, wspomagający działanie potasu w latach suchych.

Relacje między składnikami pokarmowymi

content-suza-2
Reakcja rośliny na nawożenie azotem zależnie od zasobności gleby w potas; Marschner i in., 1996 (modyfikacja).

W Polsce od lat mamy niekorzystny rozkład proporcji nawożenia azotem, fosforem i potasem. Relacje między tymi składnikami kształtują się następująco N:P:K – 1:0,3:0,4. Prawidłowa proporcja powinna być co najmniej jak N:P:K – 1:0,5:1. Mamy tutaj obraz, że pierwiastkiem, a właściwie składnikiem pokarmowym, którego rolnicy stosują w najmniejszej ilości z tych trzech podstawowych makroelementów jest potas. Składnik ten potrzebny jest w nawożeniu upraw co roku, a w większości rośliny potrzebują go w bardzo dużych ilościach – więcej niż azotu. Stosowany jest zazwyczaj przedsiewnie, choć w niektórych technologiach stosuje się potas również pogłównie wiosną przed ruszeniem wegetacji. Potas to składnik bez którego azot w formie azotanowej (saletrzanej) nie zostałby pobrany, ponieważ na pobranie jednego anionu NO3- muszą być obecne dwa jony K+. Należy pamiętać, że reguluje on mechanizm otwierania i zamykania aparatów szparkowych, odpowiada za prawidłowe uwodnienie tkanek i jest nie do zastąpienia przez żaden inny składnik.

Zrównoważone nawożenie to podstawa dobrego odżywienia już od samego początku wzrostu każdej rośliny. Dlatego dostarczenie wszystkich składników pokarmowych już jesienią w formie nawozu Korn-KALI ma znaczenie dla dalszego przebiegu wegetacji. Powoduje lepsze wykorzystanie azotu, wzrost systemu korzeniowego, lepszą fotosyntezę czy lepsze przygotowanie do spoczynku zimowego. Kolejnym nawozem który polecamy jest ESTA® Kieserit – naturalne źródło magnezu i siarki tak bardzo potrzebne w naszych glebach z racji małej zasobności w siarkę i magnez. Składniki te należy stosować w dużych ilościach dla rzepaku, kukurydzy czy buraka cukrowego. Rośliny z dużą produkcją biomasy potrzebują więcej magnezu, aby cała „fabryka” rośliny, czyli liście mogła pracować na 100% i fotosynteza przebiegała bez zakłóceń. Oczywiście, rośliny takie jak zboża czy inne, również potrzebują magnezu i siarki w celu lepszego wykorzystania azotu, zwiększonej fotosyntezy czy optymalnego wzrostu i plonowania.

Potas zwiększa wydajność gleby

Najnowsze wyniki badań dowodzą, że potas potrafi poprawić zdolność gleby do magazynowania wody. Zdolność magazynowania wody w glebie określają zasadniczo kapilary glebowe. Dla wzrostu rośliny decydujące jest ich rozmieszczenie. Za małe kapilary w glebie wiążą wodę tak mocno, że nie może ona być pobierana przez roślinę. Gdy pory jednak są za duże, woda wsiąka za głęboko w warstwy gleby, gdzie system korzeniowy rośliny już nie sięga. Wyniki badań złożonego projektu K+S dowodzą, że dobre zasilenie gleby potasem zwiększa jej wydajność. Ten efekt widoczny jest nawet lepiej na lekkich glebach z niekorzystnym bilansem magazynowania wody niż w przypadku gleb ciężkich. Jak dochodzi do takiej zmiany w zdolności magazynowania wody gleby? Wyniki badań świadczą o tym, że zmiany w magazynowaniu wody można wyjaśnić zmieniającymi się właściwościami stabilizującymi gleby. W glebach dobrze zasilonych potasem i w warunkach suchych wytrącają się sole potasowe, które stanowią pewien rodzaj łącznika dla procesów zachodzących w glebie, tworząc tak zwane ”pomosty potasowe”. Taki efekt dobrego zasilenia w potas udowodniono przy pomocy pomiarów deformacji próbek gleby. W przypadku dobrze zasilonych potasem gleb potrzeba było więcej energii, aby osiągnąć deformacje, niż w przypadku gleb niedostatecznie zasilonych potasem.

content-suza-4
Wystarczające zasilanie potasem zwiększa zdolność gleb do magazynowania wody przez pory średniej wielkości. Odbywa się to poprzez „pomosty potasowe”. Efekt jest charakterystyczny dla potasu.

Ważna rola magnezu w nawożeniu

Za efektywne wykorzystanie wody i transport węglowodanów w roślinie odpowiada nie tylko potas.

pl_fertiliser_advisory_Mg_rout_growth
W wyniku niedoboru magnezu wzrost korzenia jest zakłócony znacznie wcześniej niż pędu rośliny. Zredukowany wzrost korzenia trudno jednak zdiagnozować.

Przy pomocy dobrze wykształconego systemu korzeniowego roślina może intensywnie penetrować glebę. Otrzymuje dzięki temu lepszy dostęp do wody i substancji pokarmowych. Jakie konsekwencje ma zahamowany transport  węglowodanów w roślinie? Chlorozy są dość późną oznaką niedoboru magnezu. Gdy wystąpią, trzeba liczyć się z nieodwracalnymi już stratami plonów. Znacznie wcześniej wystąpią zakłócenia w rozwoju systemu korzeniowego, jeszcze zanim wyhamowany zostanie rozwój pędu. Zdrowy wzrost korzeni jest jednak ważny dla ciągłego dostępu wody i składników pokarmowych – w szczególności w okresach występowania niekorzystnych warunków dla wzrostu.

Więcej informacji

Tutaj więcej informacji na ten temat